Plany wprowadzenia cyfrowego euro – jako oficjalnej waluty emitowanej przez Europejski Bank Centralny w postaci elektronicznej – wywołują liczne dyskusje na temat jego wpływu na system finansowy, bankowość komercyjną oraz kurs walutowy tradycyjnego euro (EUR). Choć cyfrowe euro byłoby prawnym środkiem płatniczym równorzędnym z gotówką i kontami bankowymi, jego wprowadzenie może mieć pośrednie skutki dla rynku walutowego. Wpływ ten zależy jednak od architektury wdrożenia, zasięgu adopcji oraz reakcji uczestników rynku.
Charakter cyfrowego euro i jego pozycja w systemie walutowym
Cyfrowe euro ma być tzw. CBDC (central bank digital currency) – czyli cyfrową formą pieniądza banku centralnego, dostępną dla obywateli i firm. Kluczowe cechy:
- nie będzie nową walutą, lecz inną formą istniejącego euro,
- będzie w pełni gwarantowane przez EBC,
- nie zastąpi gotówki, lecz ją uzupełni,
- ma być wykorzystywane głównie w płatnościach detalicznych.
Z punktu widzenia kursu walutowego, cyfrowe euro nie zmienia ilości waluty w obiegu jako całości, o ile nie wiąże się z ekspansją monetarną.
Wpływ na kurs walutowy: czynniki bezpośrednie i pośrednie
Brak wpływu nominalnego w krótkim okresie
Ponieważ cyfrowe euro nie wprowadza nowej waluty, a jedynie zmienia formę dostępu do już istniejącego pieniądza, jego wprowadzenie nie powinno powodować bezpośredniego przesunięcia kursu EUR względem innych walut. EBC deklaruje neutralność dla polityki pieniężnej i brak zamiaru wykorzystania nowej formy pieniądza do zwiększenia podaży.
Możliwe pośrednie efekty
W dłuższym okresie możliwe są jednak efekty pośrednie:
- zwiększenie zaufania do euro dzięki nowoczesnej i bezpiecznej infrastrukturze, co mogłoby prowadzić do umocnienia waluty,
- wzrost międzynarodowej roli euro jako środka rozliczeń (zwłaszcza jeśli cyfrowe euro będzie stosowane w transakcjach transgranicznych),
- zmiany w strukturze oszczędności i inwestycji mogą wpływać na przepływy kapitałowe, a tym samym na kurs walutowy,
- osłabienie roli banków komercyjnych jako pośredników może zmienić mechanizmy transmisji monetarnej i wpłynąć na oczekiwania rynkowe wobec polityki EBC.
Reakcje rynków finansowych
Rynki walutowe są bardzo wrażliwe na oczekiwania dotyczące przyszłych działań banków centralnych. Jeżeli cyfrowe euro zostanie postrzegane jako:
- wzmocnienie roli EBC i przejrzystości polityki pieniężnej, może to prowadzić do aprecjacji euro,
- narzędzie możliwego przyspieszenia dezinflacji lub kontroli przepływów pieniężnych – reakcja może być pozytywna,
- zagrożenie dla stabilności sektora bankowego (np. ryzyko odpływu depozytów), może wywołać krótkoterminowe osłabienie kursu.
Empiryczne dowody z testów i zapowiedzi w innych krajach (np. e-yuan w Chinach) wskazują, że reakcje rynkowe są umiarkowane, dopóki CBDC nie zmieniają struktury podaży pieniądza ani stóp procentowych.
Możliwe scenariusze kursowe
| Scenariusz wdrożeniowy | Potencjalny wpływ na kurs EUR |
|---|---|
| Cyfrowe euro jako bezpieczna alternatywa do gotówki | Neutralny lub lekko wzmacniający |
| Integracja z międzynarodowym systemem płatniczym | Aprecjacja euro w średnim okresie |
| Masowy odpływ depozytów z banków komercyjnych | Deprecjacja w krótkim okresie |
| Wykorzystanie CBDC w polityce ekspansywnej | Presja na osłabienie waluty |
Źródła:
- „Digital Euro and Monetary Policy Transmission”, 2021, Silvia Donato
- „Central Bank Digital Currencies and Exchange Rates”, 2022, Piotr Krasiński
- „The Impact of CBDC on Currency Competition”, 2020, Annette Mertens
Mgr Bogdan Kwiecień
Inwestor giełdowy i spekulant finansowy
